BLOG

Από τους αρχαίους φιλόσοφους μέχρι τους σύγχρονους επιστήμονες υγείας, έχουν ειπωθεί πολλά για την επίδραση της άσκησης στην ψυχολογία, τη διάθεση και τις γνωστικές λειτουργίες του ανθρώπου. Τα πιο πρόσφατα επιστημονικά δεδομένα υποδεικνύουν ότι η άσκηση βοηθάει το άτομο να εξελίξει τις πνευματικές του δεξιότητες και να διαχειριστεί καλύτερα το στρες. Υπάρχουν επιδράσεις που όλοι όσοι ασκούνται βιώνουν και αντιλαμβάνονται, αλλά και κάποιες που μπορεί να μην έχουν γίνει αντιληπτές, σίγουρα όμως αξίζουν την προσοχή μας. Οι συναισθηματικές επιδράσεις της άσκησης συγχέονται καθώς καταγράφονται θετικά και αρνητικά συναισθήματα από τα άτομα που ασκούνται. Πιθανότατα αυτό είναι φυσιολογικό, γιατί τα άτομα που ασκούνται, κατά τη διάρκεια της προπόνησης είναι πιθανό να αντιμετωπίζουν και δυσκολίες και να βιώνουν αρνητικά συναισθήματα, εκτός από τα θετικά που τους προσφέρουν οι απολαυστικές διαδικασίες μιας προπόνησης.

Για παράδειγμα στους δρομείς, συχνά περιγράφεται μια συναισθηματική κατάσταση ευεξίας που βιώνουν στη διάρκεια και λίγο μετά από έναν αγώνα ή μια προπόνηση, την οποία συνηθίζουν να αποκαλούν runner’s high. Ο δρομέας βιώνει μια κατάσταση ευτυχίας, αγαλλίασης, αρμονίας, ευφορίας και έχει μειωμένη αίσθηση του πόνου. Το runner’s high οφείλεται κυρίως στην αυξημένη έκκριση ενδογενών οπιοειδών στον εγκέφαλο και κυρίως β-ενδορφίνης, μιας ορμόνης που πολλοί αποκαλούν "ορμόνη της ευτυχίας" [1]. Η ενεργοποίηση αυτού του συστήματος ενδογενών οπιοειδών, οδηγεί απρόσμενα τον δρομέα να αισθανθεί μια πλούσια εμπειρία ευφορίας και αίσθησης υπέρβασης του χώρου και του χρόνου. Μετά την άσκηση το άτομο αισθάνεται ήρεμο, ισορροπημένο και βελτιώνεται η διάθεσή του. Φυσικά, εκτός από το τρέξιμο, την ευφορία της άσκησης απολαμβάνουν αθλητές και ασκούμενοι πολλών άλλων ειδών φυσικής δραστηριότητας.

Πέρα όμως από αυτή την εμπειρία που είναι παροδική, η άσκηση είναι αποτελεσματική στη μείωση του άγχους και την πρόληψη της κατάθλιψης. Τα αποτελέσματα των περισσότερων μακροχρόνιων μελετών υποδεικνύουν ότι η αερόβια άσκηση έχει αντικαταθλιπτική και αγχολυτική δράση και προστατεύει από τις βλαβερές σωματικές και ψυχολογικές επιδράσεις του στρες. Μάλιστα, θεωρείται εξίσου αποτελεσματική με την ψυχοθεραπεία και την φαρμακοθεραπεία στην καταπολέμηση των διαταραχών του άγχους [2]. Επίσης, χρησιμοποιείται συνεργιστικά στη θεραπεία της κατάθλιψης. Αυτή η προστατευτική δράση της άσκησης μπορεί να οφείλεται στην αυξημένη έκκριση νευροδιαβιβαστών (σεροτονίνης, ντοπαμίνης, νορεπινεφρίνης κ.α.) και ενδογενών οπιοειδών όπως η β-ενδορφίνη. Οι μηχανισμοί αυτοί ασκούν πολλαπλές θετικές επιδράσεις στον εγκέφαλο μας. Επιδρούν στα κέντρα του εγκεφάλου που ελέγχουν τα συναισθήματα, όπως επίσης επηρεάζουν θετικά και το σύστημα του στρες και το κέντρο της ανταμοιβής του εγκεφάλου [3]. Όλα αυτά σε συνδυασμό με το αίσθημα υπεροχής και τη βελτίωση της αυτοεκτίμησης και της αυτοπεποίθησης του ατόμου που ασκείται τακτικά [4], το καθιστούν ικανό να ανταπεξέρχεται καλύτερα στις απαιτήσεις του περιβάλλοντός του, να διαχειρίζεται πιο ψύχραιμα και αποτελεσματικά το στρες της καθημερινότητας, να έχει καλύτερη διάθεση και να μην εμφανίζει καταθλιπτικά συμπτώματα.

1. Farrell, P.A., et al., Enkephalins, catecholamines, and psychological mood alterations: effects of prolonged exercise. Med Sci Sports Exerc, 1987. 19(4): p. 347-53.
2. Wipfli, B.M., C.D. Rethorst, and D.M. Landers, The anxiolytic effects of exercise: a meta-analysis of randomized trials and dose-response analysis. J Sport Exerc Psychol, 2008. 30(4): p. 392-410.
3. Dietrich, A. and W.F. McDaniel, Endocannabinoids and exercise. Br J Sports Med, 2004. 38(5): p. 536-41.
4. Ekeland, E., F. Heian, and K.B. Hagen, Can exercise improve self esteem in children and young people? A systematic review of randomised controlled trials. Br J Sports Med, 2005. 39(11): p. 792-8; discussion 792-8.
5. Colcombe, S. and A.F. Kramer, Fitness effects on the cognitive function of older adults: a meta-analytic study. Psychol Sci, 2003. 14(2): p. 125-30.